Bebeklerde sarılık değerleri, sarılık sağlıklı ve zamanında doğan bebeklerin % 60 ında etkili olurken, erken doğan bebeklerde ise % 80 oranında etkilidir. Yeni doğan bebeklerdeki alyuvarların içinde olan hemoglobin türü fetal hemoglobindir. (HbF) Fakat bebeğin doğumla birlikte farklı hemoglobine ihtiyacı olduğundan, bu alyuvarlar hızla yıkılarak, yerine (HgA) içeren alyuvarlar yapılır. Bu sırada ortaya çıkan bilirubin karaciğer kapasitesini aştığından, fazlası kanda çoğalmaya başlar. Bilirubin cilde rengini veren maddedir. Ancak gereğinden fazla olduğunda, bebeğin cildi ve dokuları sarı renge boyanır. Bu durumda sarılık meydana gelir.
Yeni doğan bir bebekte kanda olması gereken bilirubin değeri 1-2 mg/dl kadardır. Bu değerin 5 mg/dl oranını aşması halinde sarılık kendini belli eder. Bebeğin kanında bulunan bilirubin ile vücuttaki yayılımının arasında mükemmel bir uyum bulunur. Bilirubin seviyesinin 5-8 mm/dl olması sarılığın baş ve boyuna yayıldığını, 8-10 mg/dl olması gövdenin üst kısmına yayıldığını, 10-16 mg/dl olması ise kol ve bacaklarda oluşan sarılığı ifade eder. En son aşamada el ve ayaklara kadar inen sarılıkta bilirubin düzeyi 20 mg/dl kadar olur. Bilirubin değerleri klinik ölçümlerle belirlenir. Bebeklerin doktor kontrolü sırasında gerekli olursa, bebeğe kan testi yapılarak bilirubin düzeyi ölçülür
Bebeklere sarılık testi ne zaman uygulanmalıdır?
Yeni doğan bebeklerde sarılığın tespiti için, göbek çizgisi altına kadar inen cilt sarılıklarının olması gerekir. Bu test sonucunda kandaki bilirubin seviyesi ölçülmektedir. Gerektiği takdirde bebekte sarılık tedavisine başlanır.
Bebekler neden sarılık olur?
Sarılık bebeklerde karaciğerin bilirubini tutma ve değiştirme sürecinde olan enzim eksikliğinden kaynaklanır. Bu fizyolojik sarılık olarak tanımlanır. Yeni doğan bebekteki bilirubin üretimi her gün kg başına 10 mg/dl kadardır. Bu bilirubin seviyesi erişkinin iki katından fazla bir miktardır. Bu sarılık genellikle 10 gün içinde kendiliğinden düzelme gösterir. Ancak mutlaka doktor kontrolünde olması gerekir. Sarılık teşhisinin ve tedavisinin gecikmesi durumunda, "kernikterus" adı verilen rahatsızlık yaşanabilir. Beyinde biriken bilirubin, bazal ganglion adlı bölgeyi etkiler ve beyin hasarı ortaya çıkar. Bu sebeple sarılık belirtileri dikkate alınmalıdır. Bu türdeki sarılık bulaşıcı değildir.
Bebeklerde sarılık tedavisi
Sarılık tedavisinde kullanılan fototerapi yani ışın tedavisinde bebeklerin iyileşmesi sağlanmaktadır. Hafif olgularda tedavi gerekmez. Fakat sarılık değeri 15 mg/dl yi geçen, bu seviyenin düşmediği vakalarda mutlaka fototerapi uygulanmalıdır. Tedavi bilirubin maddesini suda eriyecek bir hale getirir. Bu şekilde idrarda eriyen bilirubin, yine idrarla dışarıya atılır. Bebeğin sıvı kaybı olacağından, bu dışarıdan takviye edilir. Tüm bu tedaviler bebeğin beyin hasarına engel olmak için yapılmaktadır. Bilirubin seviyesinin çok fazla yükselmesi ve kernikterus riskinin olması halinde hızla bebekte kan değişimi yapılmaktadır.
Zamanında doğan bebeklerde fototerapi sınırı (Bilirubin seviyesi)
2. gün (25 - 48 saat) % 12 mg/dl
3. gün (48 - 72 saat) % 15 mg/dl
3. günden sonra % 17 mg/dl
Yeni doğan bebeklerde görülen fizyolojik sarılık genellikle 3-10 arasında ortaya çıkmaktadır. Bazı bebeklerde dikkat çeken seviyelere gelen sarılık, bazılarında hafif atlatılır.
