Fizyolojik Sarılık

Fizyolojik sarılık, yeni doğan döneminde bebeklerde görülen sarılıkların çoğunluğunu oluşturur. Anne ve bebek arasında RH uygunsuzluğu ya da kan grubu uygunsuzluğu bulunmadan bütün bebeklerde oluşabilir. Bu rahatsızlık bebeğin karaciğerinin bilirubin maddesini bağırsaktan dışarıya atma sürecinde oluşan bir durumdur. Bu tür sarılıklar genellikle tehlike sınırını aşmaz.

Fizyolojik sarılık nasıl gelişir?

Zamanını doldurmuş ve normal ağırlıkta doğmuş olan bebekte sarılığa neden olan madde 4-7 gün arasında yüksek olur. Erken doğan prematüre doğmuş bebeklerde ise bu süre 10 gün kadar olabilir. Sarılığa neden olan bilirubin yüksek seviyelerde olduğunda sinir sisteminde ve beyinde istenmeyen etkilere neden olacağından, bu bebeklerin yakından takip edilmesi gerekir. Fizyolojik sarılık bebeklerde yaşamın ilk 24 saatinde ortaya çıkar. Bu etki gözle görülebilecek düzeyde olur. Bebekte ciltte ve gözün beyaz kısmında sararma meydana geldiğinde, sarılığa neden olan bilirubin düzeyinin 5'in üstünde olduğu düşünülebilir. Normalde bebek doğmadan önce bilirubin düzeyi 2 kadardır. Fakat doğum öncesinde bu madde bebek ve anne arasında bulunan plasenta aracılığıyla temizlendiğinden, bebeğe herhangi bir zararı olmaz. Bebeğin doğumuyla birlikte ilk 24 saat içinde bebeğin kanında bu madde hızla yükselmeye başlar. Üçüncü günle birlikte had safhaya gelir. Bundan sonra 3-5 gün içinde normal değerlerine iner. Bu bebeğin karaciğerinin bilirubini işleme kapasitesinin normale dönmesiyle sağlanır. Bu tür sarılığın erken dönemde tespit edilmesi ve takibi çok önemlidir. Bu sarılık kendiliğinden düzelme gösterse de, bazı hallerde bilirubin yüksek seviyelere çıkarak beyin hasarına neden olabilir. Bu sebeple yeni doğan bebekler doğum sonrasında belli bir süre takip edilmelidir. Bu süre on gün kadar devam ettirilmelidir. Çünkü bu süreden sonra kan beyin bariyeri kapanacağından, bilirubin kandan beyne geçemez.

Prematüre bebeklerde fizyolojik sarılık nasıl gelişir?

Zamanından önce doğmuş olan prematüre bebeklerde bilirubin seviyesindeki yükselme daha geç bir sürede ortaya çıkar. Bu yükselme 10. günle birlikte en yüksek düzeyde olur. Bu durum prematüre bebeklerde 10. gün hastalığı olarak ta tanımlanır. Yeni doğanlarda oluşan fizyolojik sarılıkta bilirubin düzeyi 5'i geçmemelidir. Bu seviyenin bebekte 12-13 değerinden fazla olmasında, prematüre doğan bebeklerde ise 15'in üzerinde olması halinde ışık tedavisi ya da fototerapi adı verilen yöntemin uygulanmasıyla sarılık düzeyi düşürülmektedir.

Hangi bebeklerde sarılık daha dikkatli takip edilmelidir?

• Erken doğan bebekler
• Doğum sırasında kafa derisi altında kanama meydana gelen bebekler
• İlk 24 saat içinde sarılık tespit edilen bebekler
• Emme sorunu olan ve iyi beslenemeyen bebekler
• Sarılık iki haftadan uzun sürüyorsa
• Diğer çocuklarda ışık tedavisi gerektirecek kadar sarılık tespit edildiyse

Fizyolojik sarılık tedavisi nasıl olur?

Yeni doğan bebekte bilirubin değeri 5 ve daha üstündeyse bebekte kan değişimine gerek olabilir. Fakat ışık tedavisi denilen fototerapi yöntemi sayesinde bebeklerde kan değişimi yapmadan sarılık tedavisi yapılmaktadır. Bebeklerde 10. günden itibaren kan beyin bariyerinin oluşmasıyla birlikte beyin harabiyeti olmaz. Ancak bu dönemden sonra yüksek düzeyde seyreden bilirubin seviyesi santral sinir sistemi hasarına, dişlerde sarı lekelere ya da çarpık diş oluşumuna ve bebekte istenmeyen hızlı hareketlerin gelişimine sebep olabilir. Bu nedenle sarılık olan bebeklerin yakın takip edilmesi gerekir. Bebeğin kol, bacak ya da karnında sarılık oluştuysa, uykusu fazlaysa, emmesi zayıfladıysa hemen doktora gidilmelidir. Bu süreçte bebeğin sık ve iyi beslenmesi sarılığı atlatması için önemlidir. Bebeklerde oluşan fizyolojik sarılık kendiliğinden düzelse de, bebeğin ilk 3-5 gün içinde doktora kontrole götürülmesi gerekir. Bu sayede oluşabilecek kalıcı sorunların önüne geçilmiş olur.